جامع خبر(جامع نیوز):پاییز و زمستان سال ۱۴۰۱ بود که یک رشته زمین‌لرزه، شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی را لرزاند و خسارات بسیاری برجای گذاشت، اتفاقی که کمپین «نذر آجر» برای بازسازی خسارات ناشی از آن راه افتاده است. بزرگ‌ترین زمین‌لرزه که ۵٫۹ ریشتر بود، ۸ بهمن سال گذشته روی داد و منجر به مرگ […]
جامع خبر(جامع نیوز):پاییز و زمستان سال ۱۴۰۱ بود که یک رشته زمین‌لرزه، شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی را لرزاند و خسارات بسیاری برجای گذاشت، اتفاقی که کمپین «نذر آجر» برای بازسازی خسارات ناشی از آن راه افتاده است. بزرگ‌ترین زمین‌لرزه که ۵٫۹ ریشتر بود، ۸ بهمن سال گذشته روی داد و منجر به مرگ ۳ نفر در خوی شد. در این زمین ۲۵۰۰ منزل مسکونی تخریب شدند. خرابی خانه‌ها تا شعاع ۱۰ کیلومتری شهر خوی را ادامه یافت و مردم بسیاری سرپناه خود را از دست دادند.
زلزله یک بار بر خوی نازل نشد و در روزهای ۱۳مهر، ۲۸ دی، ۸ بهمن و ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۱ و ۴ فروردین ۱۴۰۲ خوی را لرزاند و خرابی‌ها بیشتر و بیشتر شد. پس از آن بود که کارها برای بازسازی خانه‌های تخریب‌شدۀ مردم خوی آغاز شد و دولت، خیریه‌ها و عموم مردم در آن همکاری کردند.
گروه‌ها‌ی مردم‌نهاد و خیریه‌های بسیاری کمک به بازسازی خانه‌های زلزله‌زدۀ خوی را پس از این واقعه در برنامۀ خود قرار دادند. مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت با برپایی کمپینی به نام «نذر آجر» با شعار «آجرش با تو، ساختنش با ما» تصمیم گرفت برای تهیۀ آجر خانه‌های در حال بازسازی خوی کمک جمع‌آوری کند.
بازسازی خانه‌ها پس از زلزله
به‌طور متوسط هر چهار سال یک‌بار در ایران زلزلۀ شدیدی رخ می‌دهد که پیامد آن، تخریب ۹۷ درصد واحدهای مسکونی در منطقه وقوع زلزله است. شرایط مذکور می‌تواند کشور ما را در این زمینه از سایر کشورها متمایز کند و ما را ناخواسته، ناچار به پاسخ‌گویی به مسائل و الزامات این موقعیت‌های خاص از جمله اسکان دائم سازد. با این همه، متأسفانه به نظر می‌رسد که دانش ما در برخورد با پدیدۀ مسکن پس از زلزله‌های ویرانگر اندک است و از سکونتگاه‌ها صرفاً به‌عنوان مکانی برای اقامت بی‌خانمان‌ها یاد می‌شود تا محلی برای زندگی آنان.
اسکان یافتن در خانۀ جدید برای یک خانواده باید تأمین کننده ایمنی و آسایش خاطر باشد و احساس تعلق به دنبال داشته باشد، بنابراین هنگام تأمین سرپناه برای آسیب‌دیدگان باید توجه ویژه‌ای را صرف بازگرداندن شأن و منزلت این افراد کرد. آسیب‌دیدگان، پس از حوادث طبیعی به دلیل از دست دادن عزیزان و از میان رفتن اموال و خانه‌شان با شرایط روحی سختی مواجه می‌شوند و نیاز به سرپناهی امن و آرام دارند تا به‌تدریج به زندگی عادی خود بازگردند.
تجربۀ زلزله‌های گذشته نشان داده است که ساختمان‌های موجود در مناطق محروم که اغلب به‌صورت سنتی احداث می‌شوند در مقابل زلزله بسیار آسیب‌پذیرند و حتی زلزله‌های نه‌چندان شدید، باعث تخریب آنها و صدمات مالی و جانی بسیار زیادی شده‌اند. از جمله آثار و پیامدهای زلزله، تخریب ساختمان‌هاست.
در میان همۀ سوانح طبیعی، زمین‌لرزه بیشترین خسارت را به ساختمان‌ها، از جمله سازه‌های مسکونی وارد میکند و سبب می‌شود که عده زیادی از مردم بیخانمان شوند. از آنجا که مسکن مانند خوراک و پوشاک، از مهم‌ترین نیازهای اساسی بشر محسوب می‌شود، پس از وقوع هر زلزله، تهیۀ برنامۀ بازسازی مسکن حیاتی است. تجربیات گذشته نشان داده است که در بسیاری موارد، برنامه‌های تأمین سرپناه و بازسازی مسکن با شکست مواجه شده و مردم از حاصل کار راضی نبوده‌اند. به همین دلیل مهم است آنچه انجام می‌شود، نیازهای مردم، ویژگی‌های محیطی و استفادۀ بهینه از امکانات موجود را به‌خوبی درنظر گیرد.
ازآنجاکه مسکن جزء جدایی‌ناپذیر زندگی و لازمۀ ادامه فعالیت‌های روزمره است، تخریب آن در اثر وقوع سانحه، بسیاری از ابعاد زندگی روزانه را تضعیف میکند. بنابراین تأمین مسکن دائم آسیب‌دیدگان، همواره یکی از مهم‌ترین مسائل و دغدغه‌ها پس از وقع سوانح طبیعی و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت کارآمد است، زیرا بدون مدیریت و برنامه‌ریزی مؤثر و کارآمد، هم در دوران نابسامان پس از حادثه و هم در زمان بازسازی سکونتگاه‌ها، مسائل و مشکلات بسیاری گریبان‌گیر مردم و حتی مسئولان خواهد شد.
مدل‌های بازسازی مسکن پس از زلزله
به‌طورکلی در اجرای عملیات بازسازی مسکن، دو گزینه وجود دارد: مدل پیمانکارمحور و مدل خود ساخت یا مردم محور؛ اینکه کدامیک از این دو روش انتخاب می‌شود، به عوامل متعددی بستگی دارد.
مدل پیمانکارمحور
در این نوع مدل، جهت بازسازی و تأمین سرپناه با شرکت‌های ساخت‌وساز قرارداد بسته می‌شود؛ غالباً مصالح و نیروی کار، از خارج از جامعه موردنظر وارد می‌شوند؛ این روش معمولاً به این خاطر انتخاب می‌شود که آسان‌ترین و سریع‌ترین روش برای تأمین سرپناه است. اما درعین‌حال، ایده‌هایی را به جامعه تحمیل میکند که با نیازهای سانحه‌دیدگان سازگار نیست. غالباً نیازها و مشارکت جامعه آسیب‌دیده نادیده گرفته می‌شود.
مدل خودیاری (مردم محور)
این مدل بر توانمندسازی جوامع و انجام کارهای ساختمانی توسط خود آسیب‌دیدگان تأکید دارد. در این مدل شرایط ساخت دوبارۀ خانه‌ها با کمک مردم، خیریه‌ها و نهادهای مردم‌نهاد فراهم می‌شود.
خودیاری وقتی ممکن است که نیروی کار موجود است، طراحی خانه‌ها نسبتاً ساده است، مردم جامعه با ساخت خانه برای خود آشنایی دارند و محدودیت زمانی وجود ندارد. در این صورت آسیب‌دیدگان می‌توانند به‌طور خانوادگی به ساخت مسکن خود بپردازند و کمک‌هایی مانند، تأمین مصالح ساختمانی و راهنمایی‌های فنی و کارشناسانه نیز به آنها داده می‌شود. این رویکردها اختصاصی نیست و با توجه به نوع و مقیاس سانحه و ویژگی‌های جامعۀ آسیب‌دیده، می‌توان از یک رویکرد یا ترکیبی از آنها استفاده کرد.
کمپین «نذر آجر» نیکان
مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت بارها هنگام بحران‌های مختلف با مردم آسیب‌دیده همراه شده است، در زلزلۀ خوی نیز این مؤسسه تلاش کرد از اولین ساعات این حادثۀ طبیعی در امدادرسانی کمک کند. در اینستاگرام مؤسسه می‌توانید شرح این فعالیت‌ها را مشاهده کنید. نیکان به عنوان حامی خانواده‌ها مشارکت در بازسازی خانه‌های زلزله‌زدگان را بسیار جدی می‌گیرد و به همین دلیل کمپین «نذر آجر» را برای جلب مشارکت خیران راه‌اندازی کرده است.
در شهرستان خوی علاوه بر خانوارهایی که منازلشان کاملاً تخریب شده، در حال حاضر بیش از پنج هزار واحد تعمیری وجود دارد و حتی مردم به دلیل آسیب ناشی از پس لرزه‌ها از برگشت به خانه‌های سالم واهمه دارند. برای حل این مسئله براساس ارزیابی انجام‌شده خانواده‌های نیازمند به کمک در تأمین آجر مشخص شدند.
در گام نخست، تیم مهندسی مؤسسه بررسی‌های اولیه را انجام و مقدار مورد نیاز آجر را با توجه به ایمنی مورد نیاز برآورد کرده است. در گام دوم، قیمت و مراحل تهیۀ آجر، نحوۀ ارسال و همچنین نظارت بر اجرای مشخص شد. در آخرین مرحله با حمایت خیران، مبالغ جمع‌آوری‌شده برای تهیه و اجرا، آجر لازم برای بازسازی خانه‌های زلزله‌زدۀ خوی تأمین و تعمیرات انجام می‌شود.
اهداف کمپین «نذر آجر»
برای ساخت یک خانه علاوه بر همۀ مصالح به آجر نیاز است، دیوارها و سقف بسیاری از خانه‌ها با آجر ساخته می‌شوند و کمپین «نذر آجر» به دنبال تهیۀ آجر برای خانه‌هایی است که در زلزلۀ خوی آسیب دیده‌اند. براساس برآوردهای انجام شده این طرح برای هر خانه‌ای که بازسازی شود ۲۴هزار قالب آجر نیاز است که خیران می‌توانند با پرداخت ۲هزارتومان به ازای هر آجر به ساخت دوبارۀ خانه‌های مردم زلزله‌زده کمک کنند.
در کمپین «نذر آجر»، برای کمک به زلزله‌زدگان آجر مورد نیاز چندین واحد مسکونی، تأمین می‌شود. هدف مهم دیگری که این کمپین آن را دنبال میکند تصحیح و ارتقاع ایمنی دیوار خانه‌های آسیب‌دیده از زلزله است. به علاوه در کمپین «نذر آجر» تلاش می‌شود تا با تأمین آجر مورد نیاز برای بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده از زلزله، روند این کار سرعت یابد.
مزایای شرکت در طرح برای شرکت‌ها
هر کسی که دوست داشته باشد در بهبود زندگی مردم زلزله‌زدۀ خوی نقشی ایفا کند می‌تواند بخشی از کمپین «نذر آجر» باشد؛ با این حال حضور در این کمپین برای شرکت‌ها و برندها می‌تواند مزایای بسیاری داشته باشد.
حضور در چنین طرحی برای شرکت‌ها، انجام مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شود، تصویر مثبتی از برند را در ذهن مخاطب ایجاد میکند و موجب می‌شود ارزش برند نزد مشتری افزایش یابد.
از سوی دیگر حضور داشتن یک شرکت در این کمپین، کمک به رفاه اجتماعی و اَجر معنوی حمایت از هم‌وطنان آسیب‌دیده محسوب می‌شود و می‌تواند مردم را از ارائۀ خدمات شرکت مشارکت‌کننده در طرحهایی از این دست آگاه کند.
نام شرکت پس از حضور در این طرح به عنوان حامی در شبکه‌های اجتماعی نیکان طرح خواهد شد و این می‌تواند موجب معرفی هرچه بیشتر شرکت به عموم مردم باشد. مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت به پاس قدردانی از سخاوت شرکت‌ها اطلاعات شرکت‌ها را با مخاطبان به اشتراک خواهد گذاشت و در تمام پست‌ها نام و نشان نیک ایشان به عنوان کسی که قلبش برای مردم می‌تپد و آسایش آنان را مسئولیت اجتماعی خود می‌داند، در کنار نام خیریۀ نیکان خواهد درخشید.
از اینجا می‌توانید در کمپین «نذر آجر» نیکان شرکت کنید و سهمی در بازسازی خانه‌های هم‌وطنان داشته باشید.
